Samotność Franciszka

Największą słabością pontyfikatu Franciszka jest to, że papież jest solistą.

1.To zdjęcie, które wczoraj robiło furorę w mediach społecznościowych, stanie się symbolem pontyfikatu papieża Franciszka. Wielbiony przez tłumy. Doskonale się czujący, co pokazała choćby ostatnia pielgrzymka do Meksyku, wśród zwykłych wiernych. I osamotniony, gdy jest w Watykanie, wśród swoich najbliższych współpracowników. Dlaczego przesłanie Franciszka, który głosi Kościół ubogi i dla ubogich, napotyka największy opór w kościelnych dostojników i dużej części kleru?

Otóż Franciszkowa rewolucja i uznanie, jakie jego przesłanie zyskuje wśród opinii publicznej – także tej niekatolickiej, a może przede wszystkim tej niekatolickiej – wiąże się z tym, że Franciszek zaczyna rewoltę od siebie. Franciszek zachowuje się tak, jakby wziął sobie do serca słowa Jana Pawła II, który mówił: „Nawet gdyby od ciebie nikt nie wymagał, to musisz wymagać sam od siebie”. I Franciszek wymaga w pierwszej kolejności od samego siebie.

2.

Papież zdaje sobie sprawę, że jeśli Kościół ma być wiarygodny w głoszeniu Dobrej Nowiny, to musi ona być głoszona przez wiarygodnych duszpasterzy. Dlatego dziś Franciszek jawi się jako jeden z największych antyklerykałów w Kościele. Bo uważa, i słusznie, że najbardziej zatwardziałą grupą w przyjmowaniu jego przesłania są… księża. Przywołane zdjęcie zostało zrobione po tym, jak papież spotkał się z pracownikami kurii. Apelował do księży i biskupów, by „troszczyli się o swoją owczarnię, szukali zagubionej owcy, prowadzili z powrotem tę, która zabłądziła, opatrywali ranny i leczyli choroby”.

Ale przypomnijmy, że papież w dużo bardziej radykalny sposób karcił Kurię Rzymską, diagnozując jej 15 chorób. Zdaniem Franciszka ludzie Kościoła cierpią na patologię władzy, dotyka ich „duchowy Alzheimer”, sprowadzają swoją posługę do biurokracji i księgowości, nie unikają „rozwiązłego życia”, sprowadzają życie do „terroryzmu plotek”. Gdybyśmy nie wiedzieli, że tak gorzkie słowa pod adresem duchowieństwa padają z ust papieża, pomyślelibyśmy, że są to zarzuty zatwardziałego krytyka Kościoła.

Czy zatem Franciszek w swej krytyce nie jest zbyt srogi? Jeśli zdamy sobie sprawę, że Kuria Rzymska, która ma pomagać papieżowi w kierowaniu Kościołem, dziś jest przede wszystkim głównym problem Kościoła, to krytycyzm Franciszka staje się jasny. Przecież gdy papież mówi o skromnym życiu, rzymscy prałaci – jak kard. Tarcisio Bertone – pławią się w luksusach; gdy papież mówi o przejrzystości finansów kościelnych, opinia publiczna za sprawą przecieków zza Spiżowej Bramy dowiaduje się o nowych przekrętach finansowych; gdy papież wprowadza politykę zera tolerancji wobec księży pedofilów, jakiś prałat rzymski sugeruje, że biskupi wiedzący o księżach pedofilach nie powinni współpracować ze świeckimi organami ścigania itd.

Jeśli więc Franciszek decyduje się na krytykę swojego Kościoła, to dlatego, że za dobrą monetę nie bierze frazy, którą wciąż próbuje się szantażować w Kościele krytycznych katolików: „Kościół jest matką. A matki się nie krytykuje”. Jeśli widzisz zło, także w Kościele – zdaje się sądzić Franciszek – i nie reagujesz, stajesz się współsprawcą tego zła. Dlatego jeśli kochasz Kościół, krytykujesz go.

3.

Ale największą słabością pontyfikatu Franciszka jest to, że papież jest solistą. Nie stoją za nim ani kościelni tradycjonaliści, ani kościelni postępowcy, ani nawet jezuicki zakon, z którego pochodzi. Problem Bergolio nie polega na tym, że papież ma problemy z popularnością na zewnątrz Kościoła, wśród katolików chodzących po manowcach, przedstawicieli innych religii czy ateistów, ale na tym, że nie ma „szabel” wewnątrz Kościoła, a ma za to znaczącą i zdyscyplinowaną opozycję.

Inaczej niż przykładowo Jan Paweł II. Papież Polak promował strategię nowej ewangelizacji, powierzając jej przeprowadzenie nowym ruchom, które nazywał „wiosną w Kościele”: Opus Dei, Focolari, Comunione e Liberatzione, Neokatechumenat czy Legiony Chrystusa. Papież Benedykt cieszył się z kolei poparciem całego skrzydła konserwatywnego i tradycjonalistycznego w Kościele. Papież Franciszek jest samotny.

Dlatego pojawiają się głosy, które sprowadzają się do jednego słowa: „przeczekać”. Należy, powiadają niektórzy księża, przeczekać pontyfikat Franciszka. To strategia tych, którzy są jawnymi lub ukrytymi oponentami rewolucji Bergolio, a jego pontyfikat traktują jak „wypadek przy pracy”.

Jeśli więc rewolucja Franciszka nie zakorzeni się wśród laikatu, jeśli nie zejdzie na sam dół, do parafii, jeśli nie pojawią się szybko księża, którzy odważnie nawiążą do stylu duszpasterskiego papieża z Argentyny, to rzeczywiście metoda na przeczekanie może okazać się najlepszą strategią unieważniającą „raban Franciszka”.